Het Hof van Justitie van de Europese Unie heeft op 22 november 2022 een uitspraak gepubliceerd welke gevolgen heeft voor het UBO-register.

De openbaarheid van het UBO-register is volgens het Europees Hof in strijd met de privacy, iets wat aandeelhouders en familiebedrijven al jaren beweren.  

Deze uitspraak, hoewel het betrekking heeft op prejudiciële vragen van de Luxemburgse rechters, heeft ook verregaande gevolgen voor Nederland en ondermijnt de verplichting om de UBO’s te registeren niet. De uitspraak beperkt enkel de toegang tot deze privé informatie.

UBO register

Het UBO-register, voortkomend uit de Richtlijn (EU) 2015/849 (Anti-witwasrichtlijn) is in Nederland in september 2020 in werking getreden. Het UBO-register is bedoeld om witwassen, fraude en het financieren van terrorisme op  te sporen en bevat gegevens van de eigenaren van organisaties (wie heeft zeggenschap of een belang).

In Nederland moesten bepaalde ondernemingen, stichtingen en verenigingen zich verplicht vóór 27 maart 2022 in het UBO-register in te schrijven. Het niet op tijd registreren of doorgeven van verkeerde informatie is verboden en kan leiden tot boetes.

Op grond van de Anti-witwasrichtlijn was een deel van de gegevens van de UBO openbaar. Zo stonden naast voor- en achternaam ook geboortemaand en -jaar, nationaliteit, woonstaat en de aard en omvang van het economisch belang van de UBO, of de rol ten aanzien van de trust of soortgelijke constructie in het UBO-register vermeld.

Vanaf de eerste dag was de wetgeving echter omstreden wegens vermeende schending van het grondrecht op privacy en bescherming van persoonsgegevens. Het was echter de belanghebbenden niet gelukt om de openbaarheid van het register te beperken. Zo oordeelde het gerechtshof Den Haag in november 2021 dat de Nederlandse UBO-wetgeving niet buiten werking gesteld hoeft te worden.

Ook de Nederlandse Kamer van Koophandel ondervond hinder van de invoering van het UBO-register. De vele inschrijvingen leidden tot grote achterstanden in de administratie.

Kamer van Koophandel

De gegevens van de UBO waren vanaf het begin voor een ieder voor een ‘prikkie’ toegankelijk. Een uittreksel kost maar Euro 2,50 en dat is een gegeven wat de UBO’s vanaf het begin zorgen baarde. Immers voor zo een laag bedrag waren privé gegevens van de UBO’s in te zien en was er derhalve geen sprake van privacy.

Uitspraak Europese Hof

Het Hof heeft geoordeeld dat het voor witwasbestrijding niet noodzakelijk is dat de bedrijfsinformatie voor het grote publiek toegankelijk is omdat het strijdig is met artikelen 7 en 8 van het Handvest gewaarborgde rechten: eerbiediging van het privé-leven en bescherming van persoonsgegevens.

Ondanks dat de zaak waarover het Europese Hof uitspraak over heeft gedaan, ging over het Luxemburgse UBO-register, kan het gevolgen hebben voor Nederland.

Het Ministerie van Financiën is bezig het arrest van het Hof te bestuderen en zal in overleg gaan met de Europese Commissie, maar heeft wel alvast het Handelsregister opgedragen geen informatie uit het UBO-register toegankelijk te maken voor het publiek.

UBO-register niet meer openbaar toegankelijk

Deze uitspraak zorgt er in ieder geval voor dat de doelstelling van het UBO-register veel beperkter moet worden uitgelegd. De verplichting van inschrijving blijft echter van kracht. De privé gegevens van de UBO’s blijven dan ook toegankelijk voor de bevoegde instanties die zich bezig houden met opstopring en witwasbestrijding, maar zijn niet meer voor het grote publiek beschikbaar.

Het is echter nog niet duidelijk of de banken de toegang tot het UBO-register behouden. Immers de banken hebben op grond van het Wwft een poortwachtersfunctie en moeten als zodanig de Wwft-regelgeving ook naleven en derhalve (potentiële) klanten grondig onderzoeken.

Het kan allemaal nogal overweldigend zijn en het is begrijpelijk dat ondernemers met veel vragen zitten. Neem contact met ons op om antwoorden te krijgen op uw vragen: info@acginter.com / 020 800 64 00.