In de strijd voor een veiliger Europa, staat de aanpak van witwassen en terrorismefinanciering (AML/CTF) hoog op de agenda. Recentelijk hebben de Europese Raad en het Europese Parlement een voorlopig akkoord bereikt over belangrijke AML/CTF-maatregelen (de verordening: ‘AMLR’ en de richtlijn ‘AMLD6’), wat de urgentie van deze kwestie benadrukt.

Een opmerkelijke stap in deze maatregelen is de oprichting van een overkoepelende Europese witwasautoriteit, de European Anti-Money Laundering Authority (AMLA), die haar thuisbasis zal hebben in Frankfurt. Doel van deze overkoepelende AMLA: een paradigmaverschuiving in de uniforme aanpak van witwassen op Europees niveau.

Te midden van deze ontwikkelingen kwam echter verrassend het nieuws dat de gezamenlijke witwasaanpak van de grote Nederlandse banken ondermijnt: hun gezamenlijke witwasaanpak is niet in overeenstemming met de Europese wetgeving (AMLR). Met ander woorden: deze moet stoppen!

Het recente artikel in het Financieel Dagblad (d.d. 25 februari 2024) onthulde dat Transactie Monitoring Nederland B.V. (“TMNL”), opgericht door de vooraanstaande Nederlandse banken ING, ABN AMRO, Rabobank, Triodos Bank en de Volksbank, niet verder mag gaan in de huidige opzet. De reden hiervoor is duidelijk: gezamenlijk witwasonderzoek is alleen toegestaan onder strikte voorwaarden. De huidige werkwijze ontbeert een wettelijke basis, en de leidraad van De Nederlandsche Bank (DNB) benadrukt eveneens dat uitbesteding van transactiemonitoring door derde partijen niet mogelijk is.

Achtergrond: Monitoringsverplichting banken

Banken zijn op grond van de Nederlandse (en Europese) wetgeving (Wet ter voorkoming van witwassen en het financieren van terrorisme, “Wwft”) verplicht om alle financiële transacties van hun klanten te monitoren op mogelijke criminaliteit. Deze monitoringsverplichting heeft zowel betrekking op consumenten, als bedrijven en organisaties.

TMNL

Op 10 juli 2020 hebben de eerder genoemde Nederlandse banken TMNL opgericht. Gezamenlijk hebben zij besloten financiële criminaliteit te bestrijden door betalingstransacties van de deelnemende banken gezamenlijk te monitoren op signalen die mogelijk wijzen op witwassen en het financieren van terrorisme. Elke transactie boven de 100 euro wordt gedeeld binnen deze aparte onderneming, waarbij andere banken die deelnemen aan TMNL ook deze gegevens op grote schaal kunnen inzien. Vanaf het eerste moment was dit een controversieel plan en werd het sterk bekritiseerd door de Raad van State en de Autoriteit Persoonsgegevens vanwege de (grove) schending van de privacy van bankrekeninghouders. TMNL, zoals het momenteel is opgezet, wordt door onder andere de Consumentenbond, de Rekenkamer en de Raad van State gezien als “massasurveillance” en een “sleepnet“.

De stevige kritiek heeft de deelnemende banken echter niet weerhouden om gedurende de afgelopen 3,5 jaar grootschalig banktransacties te delen. Zonder wettelijke nationale of internationale basis heeft Nederland ervoor gekozen om de grootbanken verder te laten gaan dan de voorgeschreven internationale normen. Brussel heeft nu een streep door de rekening gezet.

Finale streep door TMNL?

Uit de eerdergenoemde AMLR blijkt dat gegevensdeling met betrekking tot witwassen en terrorismefinanciering alleen nog is toegestaan als klanten worden geassocieerd met een hoog risico. In het geval van TMNL worden echter alle risicoprofielen opgenomen, ongeacht of je als klant nu een laag of hoog risico hebt. Kortom, er is geen overeenstemming tussen deze benaderingen. Uit de brief van de Minister van Financiën, Steven van Weyenberg, blijkt dat er – namens Nederland – aanzienlijke bedenkingen zijn bij dit specifieke aspect van de AMLR, aangezien Nederland gegevensdeling als een cruciaal onderdeel beschouwt van een effectieve aanpak van witwassen en terrorismefinanciering.

Het is nog niet helder of TMNL volledig kan doorgaan, aangezien de brief van Weyenberg hierover geen eenduidig standpunt inneemt. Wat wel duidelijk is, is dat er teruggegaan moet worden naar de tekentafel.

Wat betekent dit voor klanten van de banken?

Voor klanten van banken houdt de recente ontwikkeling rond TMNL en de Europese wetgeving (AMLR) een belangrijke wijziging in op het gebied van privacy en de manier waarop hun financiële transacties worden gemonitord. Klanten, zowel individuen als bedrijven, moeten zich bewust zijn van de strengere controles op hun transacties, die gericht zijn op het identificeren van mogelijke witwasactiviteiten. Dit kan leiden tot meer vragen van banken over specifieke transacties, wat soms als ongemakkelijk of invasief kan worden ervaren. Aan de andere kant biedt dit ook een beschermingsmechanisme tegen misbruik van het financiële systeem en draagt het bij aan een veiligere financiële omgeving voor iedereen.

Wat betekent dit voor dienstverleners?

Voor dienstverleners, zoals financiële instellingen en de juridische sector die cliënten adviseren inzake compliance met de Wwft, brengt de recente ontwikkeling nieuwe uitdagingen maar ook kansen met zich mee. Dienstverleners zullen hun diensten moeten aanpassen aan de nieuwe wettelijke eisen en mogelijk hun systemen voor transactiemonitoring moeten herzien om te zorgen dat ze voldoen aan de nieuwe Europese standaarden. Dit kan betekenen dat zij meer geavanceerde technologieën moeten implementeren of hun procedures moeten verfijnen om ervoor te zorgen dat ze effectief zijn in het detecteren van verdachte activiteiten zonder de privacy van de klant onnodig te schenden.

Tegelijkertijd biedt deze situatie dienstverleners de kans om zich als vooraanstaand expert te positioneren op het gebied van AML-compliance, door klanten hoogwaardig advies en ondersteuning te bieden bij het navigeren door het complexe landschap van financiële regelgeving. Voor juridische adviseurs en financiële dienstverleners is het essentieel om hun kennis voortdurend bij te werken om effectieve en conforme oplossingen te bieden die zowel de belangen van de klant als de vereisten van de regelgeving dienen.

ACG International staat voor u klaar – Zet nu de stap naar zorgeloze compliance bij al uw bankzaken en -uitdagingen!

Wij begrijpen dat de recente ontwikkelingen vragen en bezorgdheden kunnen oproepen. Ons team van experts biedt op maat gemaakte adviezen en praktische oplossingen om ervoor te zorgen dat uw onderneming voldoet aan de nieuwste AML/CTF-regelgeving, terwijl we tegelijkertijd streven naar het minimaliseren van eventuele verstoringen in uw bedrijfsvoering. Of u nu te maken heeft met vragen van uw bank of u zorgen maakt over compliance, ACG International staat klaar om u te ondersteunen met deskundig advies en effectieve strategieën.

De specialisten van ACG International staan regelmatig cliënten bij in Wwft- uitdagingen en hebben relevante compliance-ervaring. Of het daarbij gaat om het openen of behouden van een bankrekening, of het beantwoorden van vragen van de bank of andere compliance vraagstukken.

In het meest ongunstige scenario lopen ondernemers zelfs het risico dat hun rekening wordt opgezegd, louter omdat ze als ‘hoog risico’ worden beschouwd volgens het bankbeleid. Of dit nu terecht is of niet, wij helpen u graag.

Wordt u geconfronteerd met uitdagingen bij uw bank of financiële dienstverlener, met als mogelijk gevolg de beëindiging van uw bankrekening of overeenkomst wegens Wwft-gerelateerde problemen? ACG International zorgt altijd voor een persoonlijke oplossing, afgestemd op uw unieke situatie en de complexiteit van uw zaak, of het nu gaat om ondersteuning van een ervaren advocaat of een team van specialisten. Wij bieden geschikte ondersteuning voor zowel kleine als grote ondernemers, aangepast aan de specifieke uitdaging en binnen uw budget.